Rrugëtimi i Kreshmëve nuk mund të reduktohet vetëm te agjërimi ose te uratët e
zakonshme, sepse dinamika e brendshme e tij gjendet te animi drejt “gëzimit të pashkëve
nëpër gjurmët e Krishtit Zot”, në mënyrë që në mëngjesin e ditës së tretë të jemi
të shndërruar nëpër Krishtin.
Është e pëlqyeshme atëherë, të meditojmë, duke përdorur një libër postum të David
Maria Turoldit “Rrugëtimi drejt besimit”, botuar nën kujdesin Miqëve të “Qytetit të
hapur” që përmbledh homeli të incizuara në Bazilikën e Monte Berikos, në Viçencë,
gjatë Kreshmëve të 1987.
Pikënisje e itinerarit të fesë është kthimi që, sipas konceptimit të David Maria Turoldit,
do të thotë në thelb kalim nga e jashtmja e besojmës fetare te transhendentja e besimit.
Nuk është i mjaftueshëm, në mënyrë që t’i themi vetes të krishterë përqafimi formal
i fesë, siç nuk është i mjaftueshëm pjesëmarrja sipërfaqësore në ritet liturgjike
dhe tek ato të pendesës.
Nëse vetë Krishti thotë “ të parfumojmë kokën” kur agjërojmë dhe të mos lutemi “siç
bëjnë paganët”, do të thotë se vetë sjellja jonë fetare mund të cenohet nga dykuptimshmëria
dhe, pra, duhet të jemi të kujdesshëm.
Mbi të gjitha duhet të kthehemi e të besojmë, në nderim të fjalëve të Krishtit, që
para se t’u ngjitët në Mal dhe të shpallte mesazhin e lumturive, kërkoi pendesë dhe
kthim në fé, a thua se donte të thoshte se pa shndërrimin e brendshëm, besimi se mund
të realizojmë kodin e të krishterëve “Lum të varfërit, lum të përndjekurit, lum ata
që kanë uri dhe etje për drejtësi”, do të ishte një iluzion.
Nëse pastaj mendojmë se ftesa për t’u kthyer i drejtohet popullit të Izraelit, “tepër
fetar”, “zbatues i përpiktë i fesë” do të thotë se edhe kulti përreth tempullit, ashtu
siç praktikohej, nuk ishte i mjaftueshëm, duke pasur parasysh se pikërisht zelotët
dhe kryepriftërinjtë bënë që Jezusi të vritej, në emër të një arsyeje të shpikur fetare,
në emër të Zotit.
Por të cilit Zot? Pikërisht ky është problemi, sepse te konflikti mbi konceptin e
Zotit ndërmjet Krishtit dhe të kryepriftërinjve, ndërmjet Krishtit dhe skribëve të
çdo kohe, Biri i Zotit dënohet dhe vritet, a thua se një Zot i gabuar i kundërvihet
Zotit.
Kjo është një nga temat themelore të predikimit të Turoldit, që vazhdimisht na kujton
se problemi nuk është Zoti por në cilin Zot të besojmë. Ndryshimi mes paraqitjes së
Zotit nga Jezusi dhe paraqitjes së Zotit nga kryepriftërinjtë qe shkaku i kryqëzimit
të Jezusit. Tri ishin gjërat e gabuara në kohën e Jezusit, vëren Turoldi. Ishte i
gabuar ligji dhe interpretimi i tij, ishte e gabuar koha dhe mitizimi i saj, por mbi
të gjitha ishte i gabuar Zoti. Kjo është linja e konfrontimit dhe ndeshjes ndërmjet
Krishtit dhe sinedrit e sinagogave, me gjithë mendësinë e kohës, por edhe me këtë
mendësinë tonë gjithnjë të tunduar dhe të sunduar nga një Zot që i përshtatet kërkesave
tona, jo atyre të Zotit: një Zot që nuk përputhet me të paparashikueshmen dhe që shkandullon
me figurën e Jezusit të përvuajtur dhe të dobët.
Problemi për Krishtin është ky: në emër të cilit Zot të rrezikojmë jetën? Cili është
imazhi i Zotit që na frymëzon? Cilin Zot predikojmë? Sepse gjithçka varet nga Zoti
që predikojmë. “Vuajtjet” e Krishti janë ato që i tregojnë botës se Zoti është I Ati
i saj; sikurse “vuajtja” e Zotit është t’i zbulojë botës se kush është njeriu i vërtetë,
biri i vërtetë i njeriut, domethënë njeriu që ka menduar Zoti.
“Kështu që tani unë apo ti, apo kushdo që mendon se është i krishterë, nuk mundet
ta mbajë veten për të tillë në qoftë se nuk besojmë në Zotin e Krishtit. Ja ky është
veprimi shkandallues i besimit: besim te një Zot i mbështjellur në petkat e një njerëzimi
meskin, i strukur tek i fundmi i të fundmëve. Besim te një Zot që është vetëm plotfuqia
e dashurisë, një Zot që shpëton dhe fal, mëshirë që gurgullon; një Zot që vazhdimisht
merr pamjen e njerëzimit, që merr pjesë në fatin e njerëzimit, pjesëmarrës në fatin
e njerëzve, ai vetë i fundmi i të gjithë njerëzve.”
Të besosh te Zoti i Krishtit është pika e vërtetë e nisjes në rrugëtimin e kthimit
në fé që do të na çojë në ndryshimin e mentalitetit. Në fakt çdo gjë varet nga mendja,
dhe prandaj edhe kthimi në fé duhet të vijë nga të menduarit, duke shkaktuar një përmbysje
të plotë të krejt logjikës njerëzore, e cila mban për gjë të urtë atë që ndër sytë
e Zotit është marrëzi, ndërsa ajo që është marrëzi për njerëzit është gjë e urtë për
Zotin. “Tani kuptoj se pse shpëton ai që birret dhe birret ai që kujton se po shpëton.
Ja çfarë do të thotë të kthehesh në fé; dhe deri sa të mos ndryshojmë mënyrën e të
menduarit – përfundon Atë Turoldo – unë rrezikoj, madje, edhe kur predikoj për gjëra
të tilla.”
Është jeta që duhet të përballohet dhe të njësohet me projektin e Të Lumit, siç është
i kodifikuar në Ungjill.
Ja pse Libri Hyjnor paraqitet si i nevojshëm jo vetëm për shpëtimin e amshuar por
edhe si normë jete për të zgjidhur lëmshat e ngatërruar të historisë, të marrëdhënieve
ndërmjet njerëzve dhe të marrëdhënieve mes fesë dhe jetës. Ungjilli në të vërtetë
është një libër biologjik që i përgjigjet, domethënë, kërkesave themelore e të qenurit,
e prandaj ka rëndësi ontologjike: nëse nuk pranohet kodi i vlerave, si për shembull
vlera e jetës që vjen përpara vlerës së sendeve, vlera e njeriut që vjen përpara vlerës
së vetë jetës, është e kotë që të rropatesh në kërkim të përgjigjeve që nuk ekzistojnë.
T’i besosh ungjillit, pra, do të thotë të besosh tek absolutja e padiskutueshme dhe
prandaj edhe themelore e etikës së vetme shpëtimtare për t’u çliruar nga integralizmat
poshtëruese dhe të pafytyrë. Është besimi ai tek i cili bazohet liria e ndërsjellët,
është besimi që na mëson respektin absolut të ndërgjegjeve, na thotë se Zoti është
i amshueshëm, pra, që edhe mundësitë janë të pafundme e që të shkojmë drejt transhendencës
shpëtimtare.
Ky është kuptimi i Ungjillit i cilësuar si libër biologjik kundrejt ungjillit i cilësuar
si libër këshillash, libër jo i detyrueshëm, pra, pa të cilin edhe mund të bëhet.
Përkundrazi, një libër i lirë aq sa i nevojshëm: i lirë në vështrimin e një propozimi
dashurie që pret një përgjigje dashurie, edhe pse jemi tepër të bindur se asgjë nuk
është më e nevojshme se dashuria. “Është e lirë mënyra për të dashur – përfundon Atë
Turoldi – domethënë është i lirë objekti i dashurisë, por nuk është e lirë dashuria;
e lirë është vetëm përgjigja, duke qenë se është akt dashurie në vetvete. “Dashurisë
nuk mund t’i jepen urdhra, është e nevojshme vetvetiu.”
Është lehtë, nga ky këndvështrim, të vërtetojmë nëse mendësia jonë është ajo e drejtë,
sipas Ungjillit, sepse asnjë nuk mund të jetë i sigurtë se ka përqafuar Krishtin dhe
prandaj të besojë me të vërtetë tek Ai. “Tjetër është të besosh e tjetër është të
besosh se se beson”. Prej këndej rrjedh nevoja që të ballafaqohemi gjithnjë, në mënyrë
që të mos ngurtësohemi te pozita fetare pa u rrëmbyer nga vrulli dhe dinamika e besimit.
“Përkundrazi, nëse ju, vë në dukje Atë Turoldi, e merrni Zotin si një zbulim të vazhdueshëm,
si pikë referimi, jo aq sa një Zot për të cilin flitet, sa të cilit i flitet, kur
ju të mos e keni më pretendimin që ta sundoni Zotin, që ta bëni Zotin sipas kërkesave
tuaja e jo ju sipas kërkesave të Zotit, ja, atëherë do të kemi besimin te feja. Por
kur, përkundrazi, ti vihesh vazhdimisht në kërkim të Zotit dhe unë kërkoj vazhdimisht
Zotin, ja pra se atëherë, duke qenë se takohemi edhe mund t’a ndihmojmë njeri-tjetrin
ta gjejmë së bashku Zotin dhe atëherë jemi që të dy “besimtarë”.
Rrugëtimi drejt besimit, me një fjalë, përmblidhet kryesisht te nderja e vazhdueshme
drejt Zotit dhe te projektimi i jetës tek Ai, që bën të mundur kapërcimin e të gjitha
fanatizmave, arritjen e lirisë së shpirtit dhe të ndjerjes në harmoni me të gjithë
ata që kërkojnë Zotin në këtë botë, pa pretenduar se mund të kapërcejmë pragun e ndërgjegjes
së tjetrit apo ta zëvendësosh... Ky është besimi që aktualizohet te dashuria, një
besim që lejon të mendojmë si mendon Zoti dhe të ndjejmë atë çka ndjen edhe Ai.
Pra, bëhet fjalë që të ballafaqohemi me projektin e Zotit, ashtu siç është shpallur
nga Krishti. Duke e krahasuar vazhdimisht jetën tonë kryhet kthimi në fé.
Në fakt nuk kthehemi vetëm një herë në jetë, kthehemi çdo ditë. “Kthimi është i pambarim,
sikundër e pambarim duhet të jetë edhe urata, sikundër i pambarim duhet të jetë edhe
besimi. Është besimtari ai që duhet të kthehet, ai që është praktikant duhet të krahasojë
mëshirën e tij, sepse siç thashë: mund të jem praktikant pa qenë besimtar, dhe mund
të jem besimtar pa qenë praktikant.“ Atë Turoldi përfundon me fjalët: “Unë jam i sigurtë
për Zotin por nuk jam i sigurtë se mund ta sundoj.”
Kështu përfundon intinerari kreshmor i përsosur më tej nga “Mendimet mbi Pashkët”,
mendimi kryesor i të cilave përmblidhet te shprehja: “Të ngjallurit e Krishtit nuk
është tjetër veçse shkaku i vazhdimësisë së njeriut.”
Vijnë pastaj “Mendimet për laikët” që duke marrë shkak nga paralajmërimi i Bernanit
se: “Ka vetëm një trishtim, të mos jesh i shenjtë.” i afrohen vendosmërisë të shenjtërisë,
e vetmja që është në gjendje të na mbrojë nga virusi i Asgjësë. “Shenjti është padyshim
njeri besimtar; njeri që dëshmon qartë Zotin; prandaj dhe paraqitet në të gjitha vendet
si një shembull i njerëzimit. Dhe pikërisht shenjti, cilido qoftë intensitetit i tij,
përçon hare.
Një hare që vetëm ai mund të dhurojë: shenjë se Zoti është me të. Sepse është e pamundur
që një shenjt të mos përçojë hare. Një shenjt pa hare nuk është një shenjt, nuk është
një njeri i Zotit.”
Janë për t’u vënë në dukje edhe “Mendimet e paqes”, tharmi i krejt predikimit të Atë
Turoldit, të cilat nisin me thënien se fjalimi mbi paqen është më i vështiri: “është
tema më tronditëse, tejet e vështirë dhe revolucionare, ndoshta e vetmja temë revolucionare
mes të gjithave.... Paqja është një mrekulli. Pikërisht mrekullia që lë me gojë hapur
ligjet tona, ligjet e këtyre politikave të asgjësimit, të prestigjit dhe të fuqisë.”
E pra, pa paqen nuk ka krishterim, as njerëzim, as martesë, as shtëpi, as shoqëri,
“dhe aq më pak Kisha mund ta quajë veten Kishë nëse nuk është kishë e paqes. Në fakt,
lufta është një humbje e të gjithëve. Lufta është disfatë për arsyen, disfatë për
të drejtën, siç është disfatë për politikën, fenë dhe besimin.
Nga Francesko Licinio Galati , marrë nga “Osservatore Romano”, e mërkurë 12 prill
2006, fq. 9
All the contents on this site are copyrighted ©. |