Sot me 30 janar kalendari Kishtar përkujton Shën Martinën, martire. Shën Martina,
martire, të cilën kalendari kishtar e kujton më 30 janar, na rrëfen se fuqia që del
nga Jezu Krishti Zot shëron e jep jetë. Kush është me Të, kush e prek, kush e takon
dhe e mikpret, nga Zoti fiton jetën e pasosur. Historia e kësaj vajze të re, Martinës,
fillon nga fundi i jetës së saj, nga varri. Mësojmë se 1.440 vjet pas martirizimit,
në vitin 1534, i zellshmi Papa Urbani VIII, i impenjuar në frontin shpirtëror në kundëreformën
katolike e në atë material, në rindërtimin e kishave romake, zbuloi në një Kishë në
Forin romak sarkofagun me reliket e Shenjtores Martina, gjë që e dëshmonte një epigraf
i shkruar mbi kapakun e arkivolit. Ky zbulim ringjalli, kështu, në shpirtin e besimtarëve
romakë devocionin për Shën Martinën, duke caktuar 30 janarin si datë të festës së
saj, festë që kishte nisur të kremtohej që në shekullin VIII. Po kush ishte Martina,
që pas disa shekuj harrese, u bë përsëri një nga Pajtoret e Romës? Historia flet pak
për të. Lajmi më i lashtë që kemi për martiren, është se papa Onori I i kushtoi një
Kishë në Forin romak. Pesëqind vjet më pas, gjatë gërmimeve në këtë Kishë, u gjetën
varret e tre martirëve. Kaq na tregon historia. Për të ditur diçka më shumë, na duhet
t’i drejtohemi gojëdhënës. Sipas traditës, Martina qe diakoneshë, bijë e njërit nga
konsujt më të shquar romakë të kohës. U martirizua nën Aleksandër Severin (222-235).
Sipas tregimit mbi martirizimin e saj, Martina u zvarrit para një shtatoreje të Apolit,
të cilën jo vetëm që nuk pranoi ta adhuronte, por e rrëzoi nga piedestali dhe e bëri
copë-copë. Rrëzimi i shtatores – gjithnjë sipas gojëdhënës - shkaktoi një tërmet të
fuqishëm që rrënoi krejt tempullin. E nën rrënoja gjetën vdekjen edhe priftërinjtë
e perëndisë pagane. Mrekullia u përsërit me shtatoren e Artemidës. Kjo duhet t’i kishte
shtyrë persekutorët e saj të reflektonin sadopak; por ata përkundrazi, të tërbuar
edhe më keq, vijuan të provonin tortura edhe më mizore mbi gjymtyrët e saj të njoma.
Po ajo i përballoi. Atëherë ia prenë kokën me shpatë e gjaku i saj vaditi truallin
mbi të cilin do të lulëzonte Kisha romake.