Françesku në Ankara: të drejtat dhe liria fetare për të gjithë, bazë për paqen
Papa u nis sot, rreth orës 09.00 për Turqi. Është shtegtimi i tij i gjashtë apostolik.
Etapa e parë e shtegtimit, Ankaraja, ku arriti rreth orës 13.00. Vizitën e parë
e bëri në Mauzoleun e Atatürk-ut, për të shkuar, pastaj menjëherë, në Pallatin presidencial
“Ak Saray” ku për ta pritur kishte dalë presidenti i Republikës, Rexhep Taip Erdoan,
shoqëruar nga një regjiment kalorësie. Papa i drejtoi rojës së nderit fjalët “Përshndetje,
ushtarë”, në gjuhën turke. Këtu Françesku u takua me autoritetet, të cilave u
drejtoi fjalimin e parë në tokën turke. Foli për Turqinë, si për një vend të pasur,
me gjurmë nga qytetërimet e lashta, urë natyrore, që lidh dy kontinentet dhe kulturat
e ndryshme; tokë e Shën Palit i cili, në këto troje, themeloi disa bashkësi të krishtera;
truall i shtatë Koncileve të para të Kishës; vend i pranisë së asaj, që tradita e
quan “Shtëpia e Marisë”, pranë Efezit, cak devocioni, ku rrajnë shtegtarë nga të katër
anët e botës, e jo vetëm të krishterë, por edhe myslimanë. Më pas vuri theksin
mbi arsyet, që e shtynë të bëjë këtë vizitë në tokën turke: “Vizita është vijim
i dialogut plot nderim e respekt, që patën bërë i Lumi Pali VI, Shën Gjon Pali II
e Benedikti XVI, dialog i përgatitur e i favorizuar nga veprimtaria e Delegatit të
asokoshëm Apostolik, imzot Angelo Giuseppe Roncali e nga Koncili II i Vatikanit”. Në
vijim Papa kujtoi se ndjehet fort nevoja e dialogut, për të thelluar njohjen e për
të vlerësuar shumë gjëra, që i bashkojnë të dyja palët e, njëkohësisht, edhe ndryshimet,
duke çuar, kështu, përpara, angazhimin për ndërtimin e paqes së qëndrueshme, të bazuar
mbi respektimin e të drejtave themelore e të detyrave, që lidhen me dinjitetin e njeriut:
“Për këtë qëllim, është themelore që qytetarët myslimanë, hebrenj e të krishterë-
si në dispozitat ligjore, ashtu edhe në zbatimin e tyre - të gëzojnë të njëjtat të
drejta e të respektojnë të njëjtat detyra”. Liriafetare dhe liria
e shprehjes, të garantuara për të gjithë, bëhen mjete paqeje, tha Papa. E, menjëherë
pas, duke zgjeruar horizontin, kujtoi mbarë Lindjen e Mesme, prej vitesh teatër luftërash
vëllavrasëse, që duket sikur lindin njëra tjetrën e të krijojnë përshtypjen se e vetmja
përgjigje, që mund t’i jepet luftës e dhunës, duhet të jetë përherë një luftë tjetër
e një dhunë tjetër. Ndërsa, theksoi me forcë Papa, duhen përdorur ndershmërisht
e vendosmërisht të gjitha mjetet, për të arritur objektivat konkrete, në shërbim të
paqes e të zhvillimit të qëndrueshëm: “Një kontribut i rëndësishëm mund të vijë
nga dialogu ndërfetar e ndërkulturor, për t’i dhënë fund, kështu, çdo forme të fundamentalizmit
e të terrorizmit, që e poshtërojnë rëndë dinjitetin e gjithë njerëzve dhe e përdorin
fenë si mjet për të arritur qëllime të caktuara, që nuk kanë të bëjnë fare me të”. Papa
i ftoi gjithë besimtarët t’i kundërvënë fanatizmit e fundamentalizmit solidaritetin,
që ka në themel respektin e jetës njerëzore, lirinë e kultit e lirinë për të jetuar
sipas etikës fetare, përpjekjen për të garantuar gjithçka është nevojshme për jetën
dinjitoze dhe kujdesin për ambientin natyror: “Për këtë kanë nevojë, me urgjencë
të veçantë, popujt dhe shtetet e Lindjes së Mesme, për të ndryshuar rrugë e për të
çuar përpara procesin e paqësimit, duke hequr dorë nga lufta e nga dhuna e duke vijuar
rrugën e dialogut, të së drejtës e të drejtësisë. Jemi dëshmitarë të konflikteve të
rënda. Në Siri e në Irak, posaçërisht, ushtrohet dhuna terroristike, shkelen ligjet
humanitare më fillestare lidhur me të burgosurit dhe me grupe të tëra etnike; vërehen
persekutime të rënda, posaçërisht në dëm të grupeve të vogla, të krishterëve e jazidëve
sidomos, e jo vetëm të tyre, por edhe të qindra mijëra njerëzve të tjerë, që detyrohen
të braktisin shtëpitë e atdheun, për të shpëtuar jetën e për t’i qëndruar besnikë
fesë së tyre”. Së fundi Papa nënvizoi bujarinë e Turqisë ndaj mijëra refugjatëve: “Bashkësia
ndërkombëtare ka detyrim moral ta ndihmojë në këtë drejtim. Sepse nuk mund të mbetesh
indiferent përballë shkaqeve, që përgatitën këtë tragjedi”. Është e ligjshme
ta ndaloshagresorin e padrejtë, por pa harruar kurrë respektimin e së drejtës
ndërkombëtare, e, sidomos, pa ia besuar rrugëzgjidhjen e problemeve, vetëm armëve: “Burimet
ekonomike nuk duhen përdorur për armatime, por për luftën kundër urisë e sëmundjeve,
për zhvillimin e qëndrueshëm e mbrojtjen e krijimit, për zhdukjen e formave të shumta
të varfërisë e të përjashtimit nga radhët e shoqërisë”. Turqia, me historinë
e vet të pasur, me pozitën gjeografike të favorshme e me rëndësinë e saj në zonë,
ka një përgjegjësi të madhe; rrugëzgjidhjet e saj, shembulli i saj kanë vlerë të
veçantë. Mund të ndihmojnë shumë në favorizimin e takimit të qytetërimeve e në gjetjen
e udhëve të drejta për paqen e progresin. Kështu u shpreh Papa në takimin me autoritet
turke e më pas bisedoi me presidentin Erdoan, me kryeministrin Davutoglu e kreun e
Diyanet, departamentit për çështjet fetare e autoritete të tjera.