Gjykata hollandeze: shteti është përgjegjës për masakrën e Srebrenicës në Bosnjë
Pas 19 vjetësh, shteti hollandez konsiderohet përgjegjës për masakrën e Bosnjës. Një
gjykatë e Hollandës, më 15 korrik, doli me vendimin se “Shteti hollandez është përgjegjës
për humbjet e njerëzve të internuar nga serbo-boshnjakët në zonën e kontrolluar nga
hollandezët në Potoçari, në pasditen e 13 korrikut 1995”. Pikërisht atë ditë, helmetkaltërit
hollandezë dorëzuan 300 burra të fshehur në bazën e Potoçarit, në periferi të Srebrenicës,
së bashku me 5 mijë myslimanë të tjerë boshnjakë, në këmbim të lirimit të 14 ushtarëve
hollandezë, marrë peng nga serbo-boshnjakët. Gjyqi u hap pas denoncimit të familjarëve
të viktimave, të cilët i akuzuan helmetkaltërit hollandezë se nuk i mbrojtën mëse
8 mijë burrat e të rinjtë myslimanë, nga mosha 14 deri 65 vjeç, vrarë barbarisht në
konfliktin e Bosnjës. Gjykata hollandeze deklaroi se “duke bashkëpunuar, bataljoni
hollandez veproi në mënyrë të paligjshme”. Të gjithë mund të ishin strehuar në qendrën
e hollandezëve në Potoçari, por krerët e atëhershëm të helmetkaltërve refuzuan. Nuk
dihet akoma nëse Ministria e Mbrojtjes e Hollandës do t’i drejtohet Gjykatës së Apelit
për këtë çështje. Edhe këtë 11 korrik, në 19-vjetorin e masakrës, akoma u kremtua
funerali i 175 viktimave, të identifikuara kohët e fundit. Pak histori. Në vitin
1993, dy vjet pas shpërthimit të konfliktit në Slloveni, që shënoi fillimin e shpërbërjes
së Federatës Jugosllave, në enklavën e Srebrenicës jetonin rreth 40 mijë myslimanë
boshnjakë. Qyteti u rrethua nga serbo-boshnjakët, por prania e helmetkaltërve në Potoçari
u garantoi fillimisht banorëve mjetet kryesore të jetesës dhe nuk e la qytetin të
kapitullonte. Më 30 maj 1995, OKB-ja vendosi që helmentkaltërtit, meqë nuk kishin
autorizim për të përdorur armët, nuk duhej të kishin asnjë rol aktiv në konflikt.
Kjo i hapi rrugën ushtrisë serbo-boshnjake, të udhëhequr nga gjenerali famëkeq Ratko
Mlladiç, aktualisht në gjyq për genocid e krime lufte, të bombardojë më 9 korrik qytetin. Dy
ditë më vonë, serbo-boshnjakët i detyruan helmetkaltërtit hollandezë t’u dorëzonin
tanket e mjetet e blinduara, me të cilat hynë në Srebrenicë si të ishin të dërguar
të OKB-së, duke e gënjyer popullsinë. Ndër imazhet, që kanë mbetur në kujtesën kolektive,
nuk mund të harrohet ajo e gjeneralit Mlladiç, që i jep çokollatë një djali të vogël
flokëverdhë. Genocidi u krye gjatë dy javëve, me raprezalje, vrasje, përdhunime
e me ikjen në mase të grave, pleqve e fëmijëve drejt Tuzlës. Të gjithë meshkujt nga
14 deri më 65 vjeç u ndanë nga gratë dhe u çuan në vende të ndryshme në periferi,
ku u vranë pa mëshirë dhe u varrosën në varre të përbashkëta. Për të fshehur gjurmët
e masakrës, trupat pa jetë u zhvarrosën më vonë dhe u shpërndanë nëpër pyje. Edhe
sot, 19 vjet pas kësaj tragjedie të pështirë, nuk dihet gjë për shumë prej viktimave,
aq sa kryetari i bashkisë së Srebrenicës, në një përkujtim në Romë, vite më vonë,
pati deklaruar se në këtë zonë, janë më të shumtë banorët nën dhe se sa mbi dhe.