Evangelii Gaudium (XIV) - Kisha duhet të kujdeset për brishtësitë e shoqërisë
Në kapitullin e katërt të thirrjes apostolike Evangelii Gaudium, ku Papa Françesku
flet për çështjet shoqërore, zënë vend të veçantë dy argumente: shpërndarja e të ardhurave
dhe pikat e brishta të shoqërisë. Papa pohon se nuk duhet pritur më, për t’i dhënë
një zgjidhje strukturore çështjes së varfërisë, sepse “planet asistenciale, që u bëjnë
ballë disa nevojave të ngutshme, duhen parë vetëm si përgjigje të përkohshme” (n.
202). Ai kërkon të hiqet dorë nga autonomia absolute e tregjeve dhe e spekulimit financiar,
dhe të merren në shqyrtim shkaqet e pabarazisë, e cila është “rrënja e të gjitha të
këqijave”. Politika ekonomike duhet të mbajë parasysh gjithmonë dy gjëra: dinjitetin
e çdo njeriu dhe të mirën e përbashkët, sepse vetëm kështu mund të zërë vend edhe
etika në ekonomi. Rritja e barazisë nuk përkon me rritjen e ekonomisë, por me shpërndarjen
më të drejtë të të mirave. Shpërndarja e drejtë nuk realizohet, nëse lejojmë të veprojnë
të lira “forcat e verbra” dhe “dora e padukshme” e tregut. Varfëria mundet vetëm
nëse e kërkojmë zhvillimin tërësor të të varfërve përtej asistencializmit, nëse e
tejkalojmë logjikën sipas së cilës “mëtohet se të ardhurat bymehen duke tkurrur tregun
e punës dhe duke krijuar, kështu, të përjashtuar të rinj” (n. 204). Për tejkalimin
e këtyre vizioneve ekonomike nevojiten politikanë “që e kanë vërtet për zemër shoqërinë,
popullin dhe jetën e të varfërve” (n. 205). Për formimin e këtyre politikanëve është
i domosdoshëm Ungjilli, sepse ai e hap shikimin përtej kësaj bote dhe Papa shprehet
i bindur se, “duke u nisur nga një hapje e tillë, mund të formohet një mendësi e re
politike dhe ekonomike, e cila do të ndihmonte në tejkalimin e dikotomisë absolute
që ekziston ndërmjet ekonomisë dhe të mirës së përbashkët shoqërore” (n. 205). Përgjegjësitë
për një ekonomi, që synon të vendosë barazinë, duhen ushtruar me vështrimin përtej
kufinjve kombëtarë, sepse “asnjë qeveri nuk mund të veprojë përjashta përgjegjësisë
së përbashkët”, “nëse dëshirojmë të arrijmë një ekonomi botërore të shëndoshë”, në
respekt të sovaranitetit të kombeve. Në këtë shoqëri, anëtarët e Kishës duhet të angazhohen
fort për përfshirjen shoqërore të të varfërve. Tejkalimi i pabarazive nuk është
i mundur nëse nuk mbahen parasysh disa pika të brishta të shoqërisë, të cilat kanë
nevojë për vëmendje dhe kujdes të veçantë. Duke përmendur kapitullin 25 të Ungjillit
sipas Mateut, ku Jezusi identifikohet me më të vegjlit, Papa shkruan se “të gjithë
ne të krishterët jemi të thirrur të kujdesemi për më të brishtët e tokës” (n. 209).
Mendësia e “suksesit” dhe e “privatësisë”, që karakterizon veprimet e botës, i lë
në harresë nevojtarët, sepse, sipas asaj mendësie “nuk ka kuptim të investosh për
ata që mbesin pas” (n. 209). Papa Françesku rendit pesë brishtësi të kohës sonë:
emigrantët, skllavëritë moderne, gratë, fëmijët e palindur dhe pakujdesinë ndaj botës
së krijuar. 1.“Emigrantët – shkruan – përbëjnë për mua një sfidë të veçantë, sepse
jam Bari i një Kishe pa kufinj, që ndjehet nëna e të gjithëve” (n. 210). Ati i Shenjtë
i fton shtetet t’i hapin kufinjtë dhe uron që qytetet bashkëkohore ta tejkalojnë mosbesimin
e pashëndoshë ndaj të huajve dhe të zhvillojnë “sinteza kulturore”. 2. Skllavëritë
moderne janë një tjetër plagë e shoqërisë, prandaj Papa u drejton të gjithë besimtarëve
katolikë këtë pyetje: “Ku është ai që ti e vret çdo ditë në fabrikën e vogël të paligjshme,
në rrjetin e prostitucionit, tek fëmijët që i përdor për të lypur dhe tek ata që duhet
të punojnë në fshehtësi, sepse nuk i kanë letrat në rregull?” (n. 211). 3. Gratë
gjenden shpesh herë të përjashtuara nga shoqëria, për shkak të dhunës së burrave dhe
mundësive më të pakta për të mbrojtur të drejtat e veta, megjithëse ato kryejnë “gjestet
më të admirueshme të heroizmit të përditshëm për mbrojtjen dhe kujdesjen ndaj brishtësive
të familjeve të tyre” (n. 212). 4. Për sa i përket çështjes së fëmijëve të palindur,
Papa Françesku sqaron prerazi se për doktrinën e Kishës në lidhje me abortin nuk duhet
të presim asnjë reformë të pandehur dhe asnjë “modernizim”. Nëse nuk mbrohen të drejtat
e njeriut në çdo fazë të zhvillimit të tij, shkërmoqen themelet e çdo të drejte njerëzore.
5. Pika e fundit e brishtë, që rendit Papa, është bota e krijuar. Jetojmë në trup
dhe kemi marrëdhënie me krijesat, prandaj “shkretimi i tokës është si një sëmundje
për secilin”. Zoti na i ka dhënë të mirat e kësaj bote për t’i shijuar, por edhe për
t’i mbrojtur.